Jan Leenhouts schreef boek over een vergeten moord
Raalter keuterboer sloeg in 1942 Willem Sesink dood
De lange geschiedenis van Raalte kent naast hoogtepunten ook dieptepunten waaronder moord en doodslag. In 2015 schreef Raaltenaar Jan Leenhouts, destijds secretaris van de Historische Vereniging Raalte e.o. een boeiend boek over ’de vergeten moord’ in 1942 op voedselcontroleur Willem Sesink door het Raalter keuterboertje Anton Klunder.
Het is een bijzonder verhaal geworden tegen de achtergrond van Raalte en de tweede wereldoorlog waarbij de Slag om Arnhem bij Operatie Market Garden een grote rol speelt.
In 1937 komt Anton Klunder vanuit Wilp naar Raalte en gaat als boerenknecht bij de familie Ogink aan de slag. Hij kent de Raaltese Mine Klein Meilink waarvan de ouders een kleine boerderij aan de huidige Assendorperweg in buurtschap Linderte hebben. Die boerderij weet hij op slinkse wijze in bezit te krijgen. Mine en haar ouders worden daarna door hem gedwongen om te vertrekken. Later trouwt Mine met boer Anton (‘Assie’) Assendorp in Mariënheem. Klunder blijft alleen op de kleine boerderij in Linderte. Op 22 september 1942 bezoekt Willem Sesink, oorspronkelijk uit Steenderen maar nu met zijn zuster op een boerderij in Boetele wonend, namens de Centrale Crisis Controledienst de boerderij van Klunder voor een controle.
Dat gesprek eindigt als Sesink een klap met de bezem van Klunder krijgt, bewusteloos neervalt en even later stikt. Klunder wordt aangehouden, eerst tot 2 jaar en in hoger beroep tot 4 jaar veroordeeld. Tijdens de Slag om Arnhem in september 1944, Market Garden, zit Klunder daar in de koepelgevangenis. Tijdens het oorlogsgeweld worden de gevangenisdeuren geopend en ontsnappen de gevangenen waaronder Klundert. “Die gevangenen droegen allemaal goedkope kaki kleding. Het gevolg was dat zowel de Duitsers als de Britten in de oorlogsweken dachten dat het om vijandelijke militairen ging. Van de 500 gevangenen zijn er zo’n 350 gevlucht en veelal omgekomen. Ongeveer 150 gevangenen durfden niet.”
Daarna blijft onduidelijk wat er precies gebeurd is. Klunder zwerft vermoedelijk een onbekende tijd in de bossen rond Arnhem maar sterft uiteindelijk. Hij ligt vrijwel zeker in een anoniem graf op de Arnhemse begraafplaats Moscowa. Pas in 1954 wordt hij door de gemeente Raalte officieel dood verklaard. Door bureaucratie krijgt de dan al zeker 10 jaar dood zijnde Klunder in 1955 gratie van de koningin.
Tijdens zijn jarenlange speurtocht heeft de inmiddels gepensioneerde docent en onderzoeker op de Politieacademie (en daarvoor als politieman in Raalte) veel nieuwe feiten ontdekt. “Ik merkte dat veel verhalen die nog steeds rondgaan, er zijn zelfs een aantal liedjes over gemaakt, nauwelijks of niet klopten. De zoons van de buurman die destijds in 1942 het lijk van Sesink zag liggen in dat schuurtje waarvoor zijn fiets stond en de politie waarschuwde, wisten beiden heel zeker dat Sesink met een dorsvlegel of een greep geslagen was. Maar in de officiële stukken wordt een gewone bezem van berkentakken genoemd, een riessebessem in het Sallands.”
Ook veel nabestaanden wisten niet precies wat er in 1942 precies gebeurd is en hadden behoefte aan meer duidelijkheid. “De zuster van de vermoorde Willem Sesink woonde op Boetele, trouwde met een Meijer en kreeg een groot gezin. Ook nabestaanden van de broer van Klunder, die zelf kinderloos stierf, wilden graag duidelijkheid. In die familie was het een taboe waarover vroeger niet of nauwelijks gesproken werd. Mede dankzij hun medewerking kreeg ik makkelijker toegang tot archieven.”
Uiteindelijk heeft Leenhouts dus het hele verhaal boven water gekregen. Tenminste, tot aan die laatste maanden in 1944 en 1945 in en rond Arnhem en de plek waar Klunder begraven ligt. “Op de Arnhemse begraafplaats Moscowa liggen in een massagraf 36 onbekende oorlogsslachtoffers. De bergings- en identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht wilde meewerken met het openen van dat graf, nadat ik van een neef van Klunder in Canada een DNA-monster had gekregen. De huidige Klunders in Raalte zijn trouwens geen familie. Door de vliegramp met de MH17 is dat, en terecht, destijds allemaal niet doorgegaan. Ik hoop nog altijd dat ze er ooit aan toekomen.” Want als dat gebeurt kan het verhaal over deze ‘vergeten moord’ definitief afgesloten worden.
Verhaal met dank aan Lauk Bouhuijzen
